İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip, yeni özellikte bir takım ürünler meydana getirmesi kimyasal olaydır. Bunların sembol ve formüllerle gösterilmesine de kimyasal denklem denir. Kimyasal denklemler yardımıyla, kimyasal olayları daha kısa yoldan göstermiş oluruz.
Kimyasal denklemlerde reaksiyona girenler (reaktifler) sol tarafta, ürünler sağ tarafta yazılır. Araya ok (®) işareti konur.
Kimyasal reaksiyonlarda reaksiyona giren ve çıkan maddeler denklemde katı ise (k), sıvı ise(s), gaz ise (g) çözeltide ise (suda) veya (**) şeklinde belirtilir.
Reaksiyonda gaz açığa çıkıyorsa yukarı doğru bir okla gösterilir.
Cu(k) + 4HNO3(suda) ® Cu(NO3)2(suda) + 2NO2(g)-- + 2H2O(s)
Anorganik kimyadaki reaksiyonların büyük çoğunluğu çözelti fazında gerçekleşir. Bu tür reaksiyonlarda katı bir madde çöküyorsa, bu madde aşağı doğru okla (¯) gösterilir.
NaCl (suda) + AgNO3(suda) ® AgCl (k) ¯ + NaNO3(suda)
Olayın iyon denklemi
Ag+ (suda) + Cl– (suda) ® AgCl (k) ¯
Kimyasal reaksiyonun gerçekleşmesi için kendine özgü bir takım şartlarının sağlanması gerekir. N2 ve H2 gazlarının NH3 oluşturması için (Fe+KAlO2) katalizörü kullanılır, 500°C sıcaklık ve 1000 atmosfer basınç olmalıdır. Ancak bu şartlarda reaksiyon gerçekleşir. Olayın denklemi
N2(g) + 3H2(g) ® 2NH3(g)
Bazı kimyasal olaylarda reaksiyona aynı maddeler girmesine rağmen bazı özelliklerin farklılığından dolayı oluşan ürünler farklı olabilir.
Derişik HNO3 kullanılırsa
Cu(k) + 4HNO3(suda) ®
Cu(NO3)2(suda) + 2NO2(g) + 2H2O(s)
Seyreltik HNO3 kullanılırsa
3Cu(k) + 8HNO3(suda) ®
3Cu(NO3)2(suda) + 2NO(g) + 4H2O(s)
Kimyasal reaksiyonlar denklemlerle yazıldığı gibi bir takım fiziksel olaylar da denklemlerle gösterilebilir.
Suyun buharlaşması fiziksel bir olaydır. Olayın denklemi
H2O(s) ® H2O(g)
Sodyum klorürün suda çözünmesi fiziksel bir olaydır.
NaCl(k) ® Na+(suda) + Cl-(suda)
Kimyasal denklemlerde reaksiyona girenler (reaktifler) sol tarafta, ürünler sağ tarafta yazılır. Araya ok (®) işareti konur.
Kimyasal reaksiyonlarda reaksiyona giren ve çıkan maddeler denklemde katı ise (k), sıvı ise(s), gaz ise (g) çözeltide ise (suda) veya (**) şeklinde belirtilir.
Reaksiyonda gaz açığa çıkıyorsa yukarı doğru bir okla gösterilir.
Cu(k) + 4HNO3(suda) ® Cu(NO3)2(suda) + 2NO2(g)-- + 2H2O(s)
Anorganik kimyadaki reaksiyonların büyük çoğunluğu çözelti fazında gerçekleşir. Bu tür reaksiyonlarda katı bir madde çöküyorsa, bu madde aşağı doğru okla (¯) gösterilir.
NaCl (suda) + AgNO3(suda) ® AgCl (k) ¯ + NaNO3(suda)
Olayın iyon denklemi
Ag+ (suda) + Cl– (suda) ® AgCl (k) ¯
Kimyasal reaksiyonun gerçekleşmesi için kendine özgü bir takım şartlarının sağlanması gerekir. N2 ve H2 gazlarının NH3 oluşturması için (Fe+KAlO2) katalizörü kullanılır, 500°C sıcaklık ve 1000 atmosfer basınç olmalıdır. Ancak bu şartlarda reaksiyon gerçekleşir. Olayın denklemi
N2(g) + 3H2(g) ® 2NH3(g)
Bazı kimyasal olaylarda reaksiyona aynı maddeler girmesine rağmen bazı özelliklerin farklılığından dolayı oluşan ürünler farklı olabilir.
Derişik HNO3 kullanılırsa
Cu(k) + 4HNO3(suda) ®
Cu(NO3)2(suda) + 2NO2(g) + 2H2O(s)
Seyreltik HNO3 kullanılırsa
3Cu(k) + 8HNO3(suda) ®
3Cu(NO3)2(suda) + 2NO(g) + 4H2O(s)
Kimyasal reaksiyonlar denklemlerle yazıldığı gibi bir takım fiziksel olaylar da denklemlerle gösterilebilir.
Suyun buharlaşması fiziksel bir olaydır. Olayın denklemi
H2O(s) ® H2O(g)
Sodyum klorürün suda çözünmesi fiziksel bir olaydır.
NaCl(k) ® Na+(suda) + Cl-(suda)
