Aritmetik Operatörleri
Hemen her programlama dilinde olduğu gibi Java dilinde de aritmetik işlemler yaparken aşağıdaki
operatörleri kullanırız:
Operatör Açıklama
+ Toplama
- Çıkarma
* Çarpma
/ Bölme
% Modulo
++ 1 artırma
-- 1 eksiltme
Bu operatörlerin kullanılışları aşağıdaki örneklerle gösterilecektir.
Aritmetik.java
package Bölüm06;
public class Aritmetik {
public static void main(String[] args) {
int x = 10;
int y = 3;
System.out.println("x + y = " + (x + y) );
System.out.println("x - y = " + (x - y));Bölüm 06: Operatörler 2
System.out.println("x * y = " + x * y);
System.out.println("x / y = " + x / y);
System.out.println("x % y = " + x % y);
System.out.println("x++ = " + x++ );
System.out.println("y-- = " + y-- );
}
}
Çıktı:
x + y = 13
x - y = 7
x * y = 30
x / y = 3
x % y = 1
x++ = 10
y-- = 3
Uyarı
1. Bu çıktılarda, eşitliğin solundakiler string, sağındakiler ise sayısal işlem sonuçlarıdır. string tipi
verilerle sayısal veriler bir arada olduğunda, artı (+) operatörü sayısal toplama işleminden fazlasını
yapar. İki metni birleştirir, bir metinle bir sayıyı birleştirir. Buna java dilinde “operator overloading”
denilir. Anlamı, (+) operatörünün, asıl işlevi dışında başka bir iş yapmasıdır. Buna “aşkın operatör”
diyeceğiz. Daha genel olarak “method aşımı – method overloading” konusunu ileride ele alacağız.
2. 10 / 3 bölme işleminin sonucu kesirli olması gerekirken, çıktıda 10/3 = 3 tamsayı sonuç yazılmıştır.
Çünkü, java, iki tamsayının bölümünü, bölümün tamsayı kısmı olarak verir. Tabii, bölümün kesir
kısmını da istiyorsak, java’ya ne istediğimizi söylemek yetecektir. Eğer işleme giren sayılardan birisi
float ya da double ise, Java bize, işlem sonucunu kesirli olarak verecektir..
Kesirliİşlem.java
package Bölüm06;
public class Kesirliİşlem {
public static void main(String[] args) {
int x = 10;
float y = 3.0f;
double z = 3.0;
System.out.println("x + y = " + (x + y) );
System.out.println("x - y = " + (x - y));Bölüm 06: Operatörler 3
System.out.println("x * y = " + x * y);
System.out.println("x / y = " + x / y);
System.out.println();
System.out.println("x + z = " + (x + z) );
System.out.println("x - z = " + (x - z));
System.out.println("x * z = " + x * z);
System.out.println("x / z = " + x / z);
}
}
Çıktı
x + y = 13.0
x - y = 7.0
x * y = 30.0
x / y = 3.3333333
x + z = 13.0
x - z = 7.0
x * z = 30.0
x / z = 3.3333333333333335
Bölme işleminde float tipin 9 haneli, double tipin 18 haneli olarak çıktığına dikkat ediniz.
Şimdi veri tipleri arasında dönüşüm (casting) yapalım:
Casting01.java
package Bölüm06;
public class Casting01 {
public static void main(String[] args) {
int x = 10;
int y =3;
System.out.println("x / y = " + (x / y) );
System.out.println("(int)(x / y) = " + (int)(x / y));
System.out.println("(float)(x / y) = " + (float)(x / y) );
System.out.println("(double)(x / y) = " + (double)(x / y));Bölüm 06: Operatörler 4
System.out.println("(float)x / y) = " + ((float)x / y));
System.out.println("(double)x / y) = " + ((double)x / y));
}
}
Çıktı:
x / y = 3
(int)(x / y) = 3
(float)(x / y) = 3.0
(double)(x / y) = 3.0
(float)x / y) = 3.3333333
(double)x / y) = 3.3333333333333335
Bu programın çıktısının neden böyle olduğunu anlamak kolaydır. Programdaki x=10 tamsayısı y=3
tamsayısına tam bölünemez. Gerçek bölüm 3.333… dir. İlk satırda x/y = 10/3 tamsayı bölme işlemi,
bölümün kesirli kısmını atıyor, yalnızca tamsayı kısmını alıyor; dolayısıyla sonuç 3 çıkıyor. İkinci satır,
zaten int tipinden olan 3 sayısını int tipine dönüştürdüğü için, sonuç gene 3 olmaktadır. Üçüncü
satırda, parantezler işlem önceliğine sahip olduğu için, önce (x/y)=3 tamsayı bölme işlemi yapılmakta,
sonra 3 tamsayısı float tipine dönüştürülmektedir. Bu dönüşüm 3 tamsayısını 3.0 float tipine
dönüştürmektedir. Dördüncü satır, float yerine double koyarak aynı işi yinelemektedir. Beşinci
satırda, x/y işlemi parantez içinde olmadığından (float)x işlemi öncelik alır. Dolayısıyla, önce x
tamsayısı 10.0 float tipine dönüştürülmekte, sonra 10.0/y bölme işlemi yapılmaktadır. Bunun sonucu
float tipidir ve sonucu 9 haneli olarak yazılmaktadır. Son satırda float yerine double konularak
aynı iş yinelenmektedir. Bunun sonucu double tipidir ve 18 haneli olarak yazılmaktadır. Program
koşturulurken bellekte oluşan değerler aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
x 10
y 3
x/y 3
(int)(x/y) 3
(float)(x/y) 3.0
(double)(x/y) 3.0
(float)x/y = (float)10/3 = ((float)10) / 3 = 3.3333333
(double)x/y (double)10/3 = ((double)10) / 3 = 3.3333333333333335
Aşağıdaki program, tamsayı bölme işleminden çıkan bölümü kesirli yazdırmanın başka bir yönteminiBölüm 06: Operatörler 5
vermektedir. Satır satır inceleyiniz ve her satırın ne iş yaptığını algılayınız.
Bölme.java
package Bölüm06;
public class Bölme {
public static void main(String[] args) {
int x, y, isonuç ;
float fsonuç ;
double dsonuç;
x = 7;
y = 5;
isonuç = x/y;
System.out.println("x / y = " + isonuç );
fsonuç = (float) x / y;
System.out.println("x / y = " + fsonuç );
fsonuç = x / (float) y;
System.out.println("x / y = " + fsonuç );
fsonuç = (float)x / (float) y;
System.out.println("x / y = " + fsonuç );
dsonuç = (double)x/y;
System.out.println("x / y = " + dsonuç );
dsonuç = x/(double)y;
System.out.println("x / y = " + dsonuç );
dsonuç = x/(double)y;
System.out.println("x / y = " + dsonuç );
}
}
Çıktı:
x / y = 1
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4Bölüm 06: Operatörler 6
Birinci çıktı isonuç = x / y = 7/5 = 1 bir tamsayı bölme işlemi olduğundan bölümün
tamsayı kısmı alınmıştır.
İkinci çıktı fsonuç = (float)x / y = (float)7 / 5 deyiminde, önce 7 sayısı float
tipine dönüştürülüyor, sonra 5 sayısına bölünüyor. Bir float tipin bir tamsayıya bölümü gene
float tipindendir. Dolayısıyla, (float)7 / 5 = 7.0 / 5 = 1.4 dür.
Üçüncü çıktı Bu çıktı ikinci çıktının simetriğidir. fsonuç = x/(float)y = 7/(float)5
deyiminde, önce 5 sayısı float tipine dönüştürülüyor, sonra 7 tamsayısı 5.0 sayısına
bölünüyor. Bir tamsayı tipin bir float tipine bölümü gene float tipindendir. Dolayısıyla, 7 /
(float)5 = 1.4 dür.
Dördüncü çıktı İkinci ve üçüncü çıktının birleşidir. fsonuç = (float)x / (float)y = (float)7 / (float)5
deyiminde, önce 7 ve 5 sayılarının her ikisi de float tipine dönüşür. Sonra iki float tipin
birbirine bölümü yapılır. Bu işlemin sonucu, doğal olarak bir float tipidir. Dolayısıyla,
(float)7 / (float)5 = 1.4 dür.
Sondaki üç çıktı, float yerine double konularak önceki çıktılar gibi elde edilmiştir.
Modulo Operatörü: %
a % b modulo işlemi a sayısının b sayısına bölümünden arta (kalan) sayıyı verir. Aşağıda modulo
işlemi yapan programları satır satır inceleyiniz; her satırın ne yaptığını açıklayınız.
Modulo1.java
package Bölüm06;
public class Modulo1 {
public static void main(String[] args) {
int x = 13;
int y = 7;
int sonuç = x % y;
System.out.println("x % y = " + sonuç);
}
}
Çıktı
x % y = 6
x % y modulo işlemi, x sayısının y sayısına bölümünden kalanı verir. 13 sayısı 7 sayısına bölünürse
kalan 6 dır.
Modulo2.java
package Bölüm06;
public class Modulo1 {
public static void main(String[] args) {
int x = 13;
int y = 7;Bölüm 06: Operatörler 7
int sonuç = x % y;
float fsonuç = x % y;
double dsonuç = x%y;
System.out.println("x % y = " + sonuç);
System.out.println("x % y = " + fsonuç);
System.out.println("x % y = " + dsonuç);
}
}
Çıktı
x % y = 6
x % y = 6.0
x % y = 6.0
Modula operatörü kesirli sayılar için de tanımlıdır. Bunu aşağıdaki örnekten görebiliriz.
Modulo3.java
package Bölüm06;
public class Modulo3 {
public static void main(String[] args) {
double x = 13.8;
double y = 7.2;
double sonuç = x % y;
System.out.println("x % y = " + sonuç);
}
}
Çıktı
x % y = 6.6000000000000005
++ ve -- Operatörleri
Sayısal değişkenlerin değerlerine 1 eklemek ya da 1 çıkarmak için ++ ve -- operatörlerini kullanırız.
x sayısal bir değişken ise
x++ = x+1 x-- = x-1
++x = x+1 --x = x-1
eşitlikleri vardır. Ancak bu iki operatör, bir sayıya 1 eklemek ya da çıkarmaktan daha fazlasını yapar.
Takının, değişkenin önüne ya da sonuna gelmesi, işlem sonuçlarını bütünüyle etkiler. Bunu aşağıdaki
örneklerden daha kolay anlayacağız.Bölüm 06: Operatörler 8
Önel (Prefix) ve Sonal (Postfix) Takılar
int x = 5;
float y = 15.63 ;
bildirimleri yapılmış olsun.
x++ = 6 x-- = 4 ++x = 6 --x = 4
y++ = 16.63 y-- = 14.63 ++y = 16.63 -- y= 14.63
olur. Ancak, x ve y işleme giriyorsa, önel ve sonal operatörler farklı etkiler yaratır.
Önel operatör alan değişken değeri işleme girmeden önce değişir, işleme sonra girer.
Sonal operatör alan değişken değeri önce işleme girer, sonra değeri değişir.
Bunu şu işlemlerle daha kolay açıklayabiliriz.
x=5 iken --x * --x = 12 // [ 4*3 = 12] ve x = 3 olur
x=5 iken ++x * ++x = 42 // [6 * 7 = 42] ve x = 7 olur.
x=5 iken x-- * x-- = 20 // [5 * 4 = 20] ve x = 4 olur.
x=5 iken x++ * x++ = 30 // [5 * 6 = 30] ve x = 7 olur.
Şimdi bu operatörlerin işlevlerini program içinde görelim.
package Bölüm06;
public class Artım01 {
static int x = 5;
static int y = 3;
static int z = 8;
static int t = 11;
public static void main(String[] args) {
System.out.println("--x * --x = " + --x * --x) ;
System.out.println("++y * ++y = " + ++y * ++y) ;
System.out.println("z-- * z-- = " + z-- * z--) ;
System.out.println("t++ * t++ = " + t++ * t++) ;
}
}
Çıktı: Açıklama
--x * --x = 12 \\ 4*3 = 12
++y * ++y = 20 \\ 4*5 = 20
z-- * z-- = 56 \\ 8*7 = 56
t++ * t++ = 132 \\ 11*12 = 132
Artım02.java
package Bölüm06;
public class Artım02 {
public static void main(String[] args) {Bölüm 06: Operatörler 9
int x = 5;
System.out.println("x = " + x);
System.out.println("++x değeri = " + ++x);
System.out.println("x = " + x);
System.out.println("x++ değeri = " + x++);
System.out.println("x = " + x);
}
}
Çıktı
x = 5
++x değeri = 6
x = 6
x++ değeri = 6
x = 7
Artım03.java
package Bölüm06;
public class Artım03 {
public static void main(String[] args) {
int n = 35;
float x = 12.7f;
System.out.println("n = " + n + " iken --n = " + --n + " ve n = " + n +
" olur");
System.out.println("n = " + n + " iken ++n = " + ++n + " ve n =
" + n + " olur");
System.out.println("n = " + n + " iken --n = " + --n + " ve n =
" + n + " olur");
System.out.println("n = " + n + " iken --n = " + --n + " ve n =
" + n + " olur");
System.out.println();
System.out.println("x = " + x + " iken --x = " + --x + " ve x =
" + x + " olur");
System.out.println("x = " + x + " iken ++x = " + ++x + " ve x =
" + x + " olur");
System.out.println("x = " + x + " iken --x = " + --x + " ve x =
" + x + " olur");
System.out.println("x = " + x + " iken --x = " + --x + " ve x =
" + x + " olur");
}
}Bölüm 06: Operatörler 10
Çıktı
n = 35 iken --n = 34 ve n = 34 olur
n = 34 iken ++n = 35 ve n = 35 olur
n = 35 iken --n = 34 ve n = 34 olur
n = 34 iken --n = 33 ve n = 33 olur
x = 12.7 iken --x = 11.7 ve x = 11.7 olur
x = 11.7 iken ++x = 12.7 ve x = 12.7 olur
x = 12.7 iken --x = 11.7 ve x = 11.7 olur
x = 11.7 iken --x = 10.7 ve x = 10.7 olur
Birli (unary) Operatörler
UnaryOperatörler.java
package Bölüm06;
public class UnaryOperatörler {
public static void main(String[] args) {
int sayı = 0;
int önelArtım;
int önelEksim;
int sonalArtım;
int sonalEksim;
int pozitif;
int negatif;
byte bitWiseNot;
boolean logicalNot;
önelArtım = ++sayı;
System.out.println("önel_Artım: "+ önelArtım);
önelEksim = --sayı;
System.out.println("önel_Eksim: "+ önelEksim);
sonalEksim = sayı--;
System.out.println("Sonal_Eksim: "+ sonalEksim);
sonalArtım = sayı++;
System.out.println("Sonal_Artım: "+ sonalArtım);
System.out.println("sayı nın son değeri: "+ sayı);Bölüm 06: Operatörler 11
pozitif = -sonalArtım;
System.out.println("Pozitif: "+ pozitif);
negatif = +sonalArtım;
System.out.println("Negatif: "+ negatif);
bitWiseNot = 0;
bitWiseNot = (byte)(~bitWiseNot);
System.out.println("Bitwise Not: "+ bitWiseNot);
logicalNot = false;
logicalNot = !logicalNot;
System.out.println("Logical Not: "+ logicalNot);
}
}
Çıktı
önel_Eksim : 0
Sonal_Eksim : 0
Sonal_Artım : -1
sayı nın son değeri : 0
Pozitif : 1
Negatif : -1
Bitwise Not : -1
Logical Not : true
AritmetikDemo.java
package Bölüm06;
public class Aritmetikdemo {
public static void main(String[] args) {
//İşleme giren sayılar
int i = 28;
int j = 37;
double x = 23.674;
double y = 8.46;
System.out.println("Sayıları yaz...");
System.out.println(" i = " + i);
System.out.println(" j = " + j);
System.out.println(" x = " + x);Bölüm 06: Operatörler 12
System.out.println(" y = " + y);
//Toplama işlemi
System.out.println("Toplama...");
System.out.println(" i + j = " + (i + j));
System.out.println(" x + y = " + (x + y));
//Çıkarma işlemi
System.out.println("Çıkarma...");
System.out.println(" i - j = " + (i - j));
System.out.println(" x - y = " + (x - y));
//Çarpma işlemi
System.out.println("Çarpma...");
System.out.println(" i * j = " + (i * j));
System.out.println(" x * y = " + (x * y));
//Bölme İşlemi
System.out.println("Bölme...");
System.out.println(" i / j = " + (i / j));
System.out.println(" x / y = " + (x / y));
//Modulo işlemi
//Bölme işleminde kalan
System.out.println("Kalanı bul...");
System.out.println(" i % j = " + (i % j));
System.out.println(" x % y = " + (x % y));
//Karma işlemler
System.out.println("Karma işlemler...");
System.out.println(" j + y = " + (j + y));
System.out.println(" i * x = " + (i * x));
}
}
Çıktı:
Sayıları yaz...
i = 28
j = 37Bölüm 06: Operatörler 13
x = 23.674
y = 8.46
Toplama...
i + j = 65
x + y = 32.134
Çıkarma...
i - j = -9
x - y = 15.213999999999999
Çarpma...
i * j = 1036
x * y = 200.28204000000002
Bölme...
i / j = 0
x / y = 2.7983451536643025
Kalanı bul...
i % j = 28
x % y = 6.753999999999998
Karma işlemler...
j + y = 45.46
i * x = 662.872
Hemen her programlama dilinde olduğu gibi Java dilinde de aritmetik işlemler yaparken aşağıdaki
operatörleri kullanırız:
Operatör Açıklama
+ Toplama
- Çıkarma
* Çarpma
/ Bölme
% Modulo
++ 1 artırma
-- 1 eksiltme
Bu operatörlerin kullanılışları aşağıdaki örneklerle gösterilecektir.
Aritmetik.java
package Bölüm06;
public class Aritmetik {
public static void main(String[] args) {
int x = 10;
int y = 3;
System.out.println("x + y = " + (x + y) );
System.out.println("x - y = " + (x - y));Bölüm 06: Operatörler 2
System.out.println("x * y = " + x * y);
System.out.println("x / y = " + x / y);
System.out.println("x % y = " + x % y);
System.out.println("x++ = " + x++ );
System.out.println("y-- = " + y-- );
}
}
Çıktı:
x + y = 13
x - y = 7
x * y = 30
x / y = 3
x % y = 1
x++ = 10
y-- = 3
Uyarı
1. Bu çıktılarda, eşitliğin solundakiler string, sağındakiler ise sayısal işlem sonuçlarıdır. string tipi
verilerle sayısal veriler bir arada olduğunda, artı (+) operatörü sayısal toplama işleminden fazlasını
yapar. İki metni birleştirir, bir metinle bir sayıyı birleştirir. Buna java dilinde “operator overloading”
denilir. Anlamı, (+) operatörünün, asıl işlevi dışında başka bir iş yapmasıdır. Buna “aşkın operatör”
diyeceğiz. Daha genel olarak “method aşımı – method overloading” konusunu ileride ele alacağız.
2. 10 / 3 bölme işleminin sonucu kesirli olması gerekirken, çıktıda 10/3 = 3 tamsayı sonuç yazılmıştır.
Çünkü, java, iki tamsayının bölümünü, bölümün tamsayı kısmı olarak verir. Tabii, bölümün kesir
kısmını da istiyorsak, java’ya ne istediğimizi söylemek yetecektir. Eğer işleme giren sayılardan birisi
float ya da double ise, Java bize, işlem sonucunu kesirli olarak verecektir..
Kesirliİşlem.java
package Bölüm06;
public class Kesirliİşlem {
public static void main(String[] args) {
int x = 10;
float y = 3.0f;
double z = 3.0;
System.out.println("x + y = " + (x + y) );
System.out.println("x - y = " + (x - y));Bölüm 06: Operatörler 3
System.out.println("x * y = " + x * y);
System.out.println("x / y = " + x / y);
System.out.println();
System.out.println("x + z = " + (x + z) );
System.out.println("x - z = " + (x - z));
System.out.println("x * z = " + x * z);
System.out.println("x / z = " + x / z);
}
}
Çıktı
x + y = 13.0
x - y = 7.0
x * y = 30.0
x / y = 3.3333333
x + z = 13.0
x - z = 7.0
x * z = 30.0
x / z = 3.3333333333333335
Bölme işleminde float tipin 9 haneli, double tipin 18 haneli olarak çıktığına dikkat ediniz.
Şimdi veri tipleri arasında dönüşüm (casting) yapalım:
Casting01.java
package Bölüm06;
public class Casting01 {
public static void main(String[] args) {
int x = 10;
int y =3;
System.out.println("x / y = " + (x / y) );
System.out.println("(int)(x / y) = " + (int)(x / y));
System.out.println("(float)(x / y) = " + (float)(x / y) );
System.out.println("(double)(x / y) = " + (double)(x / y));Bölüm 06: Operatörler 4
System.out.println("(float)x / y) = " + ((float)x / y));
System.out.println("(double)x / y) = " + ((double)x / y));
}
}
Çıktı:
x / y = 3
(int)(x / y) = 3
(float)(x / y) = 3.0
(double)(x / y) = 3.0
(float)x / y) = 3.3333333
(double)x / y) = 3.3333333333333335
Bu programın çıktısının neden böyle olduğunu anlamak kolaydır. Programdaki x=10 tamsayısı y=3
tamsayısına tam bölünemez. Gerçek bölüm 3.333… dir. İlk satırda x/y = 10/3 tamsayı bölme işlemi,
bölümün kesirli kısmını atıyor, yalnızca tamsayı kısmını alıyor; dolayısıyla sonuç 3 çıkıyor. İkinci satır,
zaten int tipinden olan 3 sayısını int tipine dönüştürdüğü için, sonuç gene 3 olmaktadır. Üçüncü
satırda, parantezler işlem önceliğine sahip olduğu için, önce (x/y)=3 tamsayı bölme işlemi yapılmakta,
sonra 3 tamsayısı float tipine dönüştürülmektedir. Bu dönüşüm 3 tamsayısını 3.0 float tipine
dönüştürmektedir. Dördüncü satır, float yerine double koyarak aynı işi yinelemektedir. Beşinci
satırda, x/y işlemi parantez içinde olmadığından (float)x işlemi öncelik alır. Dolayısıyla, önce x
tamsayısı 10.0 float tipine dönüştürülmekte, sonra 10.0/y bölme işlemi yapılmaktadır. Bunun sonucu
float tipidir ve sonucu 9 haneli olarak yazılmaktadır. Son satırda float yerine double konularak
aynı iş yinelenmektedir. Bunun sonucu double tipidir ve 18 haneli olarak yazılmaktadır. Program
koşturulurken bellekte oluşan değerler aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
x 10
y 3
x/y 3
(int)(x/y) 3
(float)(x/y) 3.0
(double)(x/y) 3.0
(float)x/y = (float)10/3 = ((float)10) / 3 = 3.3333333
(double)x/y (double)10/3 = ((double)10) / 3 = 3.3333333333333335
Aşağıdaki program, tamsayı bölme işleminden çıkan bölümü kesirli yazdırmanın başka bir yönteminiBölüm 06: Operatörler 5
vermektedir. Satır satır inceleyiniz ve her satırın ne iş yaptığını algılayınız.
Bölme.java
package Bölüm06;
public class Bölme {
public static void main(String[] args) {
int x, y, isonuç ;
float fsonuç ;
double dsonuç;
x = 7;
y = 5;
isonuç = x/y;
System.out.println("x / y = " + isonuç );
fsonuç = (float) x / y;
System.out.println("x / y = " + fsonuç );
fsonuç = x / (float) y;
System.out.println("x / y = " + fsonuç );
fsonuç = (float)x / (float) y;
System.out.println("x / y = " + fsonuç );
dsonuç = (double)x/y;
System.out.println("x / y = " + dsonuç );
dsonuç = x/(double)y;
System.out.println("x / y = " + dsonuç );
dsonuç = x/(double)y;
System.out.println("x / y = " + dsonuç );
}
}
Çıktı:
x / y = 1
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4
x / y = 1.4Bölüm 06: Operatörler 6
Birinci çıktı isonuç = x / y = 7/5 = 1 bir tamsayı bölme işlemi olduğundan bölümün
tamsayı kısmı alınmıştır.
İkinci çıktı fsonuç = (float)x / y = (float)7 / 5 deyiminde, önce 7 sayısı float
tipine dönüştürülüyor, sonra 5 sayısına bölünüyor. Bir float tipin bir tamsayıya bölümü gene
float tipindendir. Dolayısıyla, (float)7 / 5 = 7.0 / 5 = 1.4 dür.
Üçüncü çıktı Bu çıktı ikinci çıktının simetriğidir. fsonuç = x/(float)y = 7/(float)5
deyiminde, önce 5 sayısı float tipine dönüştürülüyor, sonra 7 tamsayısı 5.0 sayısına
bölünüyor. Bir tamsayı tipin bir float tipine bölümü gene float tipindendir. Dolayısıyla, 7 /
(float)5 = 1.4 dür.
Dördüncü çıktı İkinci ve üçüncü çıktının birleşidir. fsonuç = (float)x / (float)y = (float)7 / (float)5
deyiminde, önce 7 ve 5 sayılarının her ikisi de float tipine dönüşür. Sonra iki float tipin
birbirine bölümü yapılır. Bu işlemin sonucu, doğal olarak bir float tipidir. Dolayısıyla,
(float)7 / (float)5 = 1.4 dür.
Sondaki üç çıktı, float yerine double konularak önceki çıktılar gibi elde edilmiştir.
Modulo Operatörü: %
a % b modulo işlemi a sayısının b sayısına bölümünden arta (kalan) sayıyı verir. Aşağıda modulo
işlemi yapan programları satır satır inceleyiniz; her satırın ne yaptığını açıklayınız.
Modulo1.java
package Bölüm06;
public class Modulo1 {
public static void main(String[] args) {
int x = 13;
int y = 7;
int sonuç = x % y;
System.out.println("x % y = " + sonuç);
}
}
Çıktı
x % y = 6
x % y modulo işlemi, x sayısının y sayısına bölümünden kalanı verir. 13 sayısı 7 sayısına bölünürse
kalan 6 dır.
Modulo2.java
package Bölüm06;
public class Modulo1 {
public static void main(String[] args) {
int x = 13;
int y = 7;Bölüm 06: Operatörler 7
int sonuç = x % y;
float fsonuç = x % y;
double dsonuç = x%y;
System.out.println("x % y = " + sonuç);
System.out.println("x % y = " + fsonuç);
System.out.println("x % y = " + dsonuç);
}
}
Çıktı
x % y = 6
x % y = 6.0
x % y = 6.0
Modula operatörü kesirli sayılar için de tanımlıdır. Bunu aşağıdaki örnekten görebiliriz.
Modulo3.java
package Bölüm06;
public class Modulo3 {
public static void main(String[] args) {
double x = 13.8;
double y = 7.2;
double sonuç = x % y;
System.out.println("x % y = " + sonuç);
}
}
Çıktı
x % y = 6.6000000000000005
++ ve -- Operatörleri
Sayısal değişkenlerin değerlerine 1 eklemek ya da 1 çıkarmak için ++ ve -- operatörlerini kullanırız.
x sayısal bir değişken ise
x++ = x+1 x-- = x-1
++x = x+1 --x = x-1
eşitlikleri vardır. Ancak bu iki operatör, bir sayıya 1 eklemek ya da çıkarmaktan daha fazlasını yapar.
Takının, değişkenin önüne ya da sonuna gelmesi, işlem sonuçlarını bütünüyle etkiler. Bunu aşağıdaki
örneklerden daha kolay anlayacağız.Bölüm 06: Operatörler 8
Önel (Prefix) ve Sonal (Postfix) Takılar
int x = 5;
float y = 15.63 ;
bildirimleri yapılmış olsun.
x++ = 6 x-- = 4 ++x = 6 --x = 4
y++ = 16.63 y-- = 14.63 ++y = 16.63 -- y= 14.63
olur. Ancak, x ve y işleme giriyorsa, önel ve sonal operatörler farklı etkiler yaratır.
Önel operatör alan değişken değeri işleme girmeden önce değişir, işleme sonra girer.
Sonal operatör alan değişken değeri önce işleme girer, sonra değeri değişir.
Bunu şu işlemlerle daha kolay açıklayabiliriz.
x=5 iken --x * --x = 12 // [ 4*3 = 12] ve x = 3 olur
x=5 iken ++x * ++x = 42 // [6 * 7 = 42] ve x = 7 olur.
x=5 iken x-- * x-- = 20 // [5 * 4 = 20] ve x = 4 olur.
x=5 iken x++ * x++ = 30 // [5 * 6 = 30] ve x = 7 olur.
Şimdi bu operatörlerin işlevlerini program içinde görelim.
package Bölüm06;
public class Artım01 {
static int x = 5;
static int y = 3;
static int z = 8;
static int t = 11;
public static void main(String[] args) {
System.out.println("--x * --x = " + --x * --x) ;
System.out.println("++y * ++y = " + ++y * ++y) ;
System.out.println("z-- * z-- = " + z-- * z--) ;
System.out.println("t++ * t++ = " + t++ * t++) ;
}
}
Çıktı: Açıklama
--x * --x = 12 \\ 4*3 = 12
++y * ++y = 20 \\ 4*5 = 20
z-- * z-- = 56 \\ 8*7 = 56
t++ * t++ = 132 \\ 11*12 = 132
Artım02.java
package Bölüm06;
public class Artım02 {
public static void main(String[] args) {Bölüm 06: Operatörler 9
int x = 5;
System.out.println("x = " + x);
System.out.println("++x değeri = " + ++x);
System.out.println("x = " + x);
System.out.println("x++ değeri = " + x++);
System.out.println("x = " + x);
}
}
Çıktı
x = 5
++x değeri = 6
x = 6
x++ değeri = 6
x = 7
Artım03.java
package Bölüm06;
public class Artım03 {
public static void main(String[] args) {
int n = 35;
float x = 12.7f;
System.out.println("n = " + n + " iken --n = " + --n + " ve n = " + n +
" olur");
System.out.println("n = " + n + " iken ++n = " + ++n + " ve n =
" + n + " olur");
System.out.println("n = " + n + " iken --n = " + --n + " ve n =
" + n + " olur");
System.out.println("n = " + n + " iken --n = " + --n + " ve n =
" + n + " olur");
System.out.println();
System.out.println("x = " + x + " iken --x = " + --x + " ve x =
" + x + " olur");
System.out.println("x = " + x + " iken ++x = " + ++x + " ve x =
" + x + " olur");
System.out.println("x = " + x + " iken --x = " + --x + " ve x =
" + x + " olur");
System.out.println("x = " + x + " iken --x = " + --x + " ve x =
" + x + " olur");
}
}Bölüm 06: Operatörler 10
Çıktı
n = 35 iken --n = 34 ve n = 34 olur
n = 34 iken ++n = 35 ve n = 35 olur
n = 35 iken --n = 34 ve n = 34 olur
n = 34 iken --n = 33 ve n = 33 olur
x = 12.7 iken --x = 11.7 ve x = 11.7 olur
x = 11.7 iken ++x = 12.7 ve x = 12.7 olur
x = 12.7 iken --x = 11.7 ve x = 11.7 olur
x = 11.7 iken --x = 10.7 ve x = 10.7 olur
Birli (unary) Operatörler
UnaryOperatörler.java
package Bölüm06;
public class UnaryOperatörler {
public static void main(String[] args) {
int sayı = 0;
int önelArtım;
int önelEksim;
int sonalArtım;
int sonalEksim;
int pozitif;
int negatif;
byte bitWiseNot;
boolean logicalNot;
önelArtım = ++sayı;
System.out.println("önel_Artım: "+ önelArtım);
önelEksim = --sayı;
System.out.println("önel_Eksim: "+ önelEksim);
sonalEksim = sayı--;
System.out.println("Sonal_Eksim: "+ sonalEksim);
sonalArtım = sayı++;
System.out.println("Sonal_Artım: "+ sonalArtım);
System.out.println("sayı nın son değeri: "+ sayı);Bölüm 06: Operatörler 11
pozitif = -sonalArtım;
System.out.println("Pozitif: "+ pozitif);
negatif = +sonalArtım;
System.out.println("Negatif: "+ negatif);
bitWiseNot = 0;
bitWiseNot = (byte)(~bitWiseNot);
System.out.println("Bitwise Not: "+ bitWiseNot);
logicalNot = false;
logicalNot = !logicalNot;
System.out.println("Logical Not: "+ logicalNot);
}
}
Çıktı
önel_Eksim : 0
Sonal_Eksim : 0
Sonal_Artım : -1
sayı nın son değeri : 0
Pozitif : 1
Negatif : -1
Bitwise Not : -1
Logical Not : true
AritmetikDemo.java
package Bölüm06;
public class Aritmetikdemo {
public static void main(String[] args) {
//İşleme giren sayılar
int i = 28;
int j = 37;
double x = 23.674;
double y = 8.46;
System.out.println("Sayıları yaz...");
System.out.println(" i = " + i);
System.out.println(" j = " + j);
System.out.println(" x = " + x);Bölüm 06: Operatörler 12
System.out.println(" y = " + y);
//Toplama işlemi
System.out.println("Toplama...");
System.out.println(" i + j = " + (i + j));
System.out.println(" x + y = " + (x + y));
//Çıkarma işlemi
System.out.println("Çıkarma...");
System.out.println(" i - j = " + (i - j));
System.out.println(" x - y = " + (x - y));
//Çarpma işlemi
System.out.println("Çarpma...");
System.out.println(" i * j = " + (i * j));
System.out.println(" x * y = " + (x * y));
//Bölme İşlemi
System.out.println("Bölme...");
System.out.println(" i / j = " + (i / j));
System.out.println(" x / y = " + (x / y));
//Modulo işlemi
//Bölme işleminde kalan
System.out.println("Kalanı bul...");
System.out.println(" i % j = " + (i % j));
System.out.println(" x % y = " + (x % y));
//Karma işlemler
System.out.println("Karma işlemler...");
System.out.println(" j + y = " + (j + y));
System.out.println(" i * x = " + (i * x));
}
}
Çıktı:
Sayıları yaz...
i = 28
j = 37Bölüm 06: Operatörler 13
x = 23.674
y = 8.46
Toplama...
i + j = 65
x + y = 32.134
Çıkarma...
i - j = -9
x - y = 15.213999999999999
Çarpma...
i * j = 1036
x * y = 200.28204000000002
Bölme...
i / j = 0
x / y = 2.7983451536643025
Kalanı bul...
i % j = 28
x % y = 6.753999999999998
Karma işlemler...
j + y = 45.46
i * x = 662.872
