Sembol: Li
Atom numarası: 3
Atom ağırlığı: 6.941 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü beyaz,gri metalik katı
Alkali metal
s-blok elementi
Lityum ilk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir. İlk saf olarak izolasyonu ise W.T. Brande ve Humphrey Davy tarafından lityum oksitten elektroliz yolu ile gerçekleştirilmiştir.
Spodumen cevheri ,LiAl(SiO3)2, Lityum içeriği nedeniyle ticarı olarak çok önemlidir. Öncelikle 1100°C’ de a formu ısııtılarak daha yumuşak b formuna dönüştürülür. b formu sıcak sülfürik asit ile reaksiyona sokularak Li2SO4 elde edilir. Elde edilen bu çökelek çözeltiden ayrılarak Na2CO3 ile yıkanır. Böylece suda çözünmeyen LiCO3 elde edilir.
Li2SO4 + Na2CO3àNa2SO4 + Li2CO3 (katı)
Elde edilen LiCO3 çökeleği HCl ile reaksiyona sokularak LiCl elde edilir.
Li2CO3 + 2HCl à 2LiCl + CO2 +H2O
LiCl erime noktası 600°C den fazla olduğu için elektroliz ile saflaştırılması zor olduğundan LiCl (55%) ve KCl (45%) karışımı kullanılarak erime noktası 430 C’ye düşürülür. Bu karışımın elektrolizi ile Li saf olarak elde edilir.
Katot: Li+(s) + e-à Li (s)
Anot: Cl-(s) à 1/2Cl2 (g) + e
Elektronik konfigürasyonu: [He].2s1
Kabuk yapısı: 2.1
Elektron ilgisi: 59.6 kJmol-1
Elektronegatiflik: 0.98 (Pauling birimine göre)
0.89 (Sanderson elektronegatifliğine göre)
Atomik Yarıçapı:145 pm (167 pm hesaplama ile)
İyonlaşma enerjisi
I. İyonlaşma Enerjisi520.2 kJ/molII. İyonlaşma Enerjisi7298.1 kJ/molIII. İyonlaşma Enerjisi11815 kJ/mol
Oksidasyon sayısı:1
İzotopları:
İzotopYarılanma süresi6LiKararlı7LiKararlı8Li0.84 saniye9Li0.178 saniye
İndirgenme Potansiyeli:
Yağlayıcı ve alaşım sertleştirici maddelerin bileşiminde,
Alaşımları organik bileşiklerin sentezinde ve nükleer uygulamalarda
Lityum hidroksit deniz araçlarında ve denizaltılarında havadaki karbondioksiti absorbe etmek amacı ile,
Alüminyum, bakır, mangan,ve kadmiyum ile olan alaşımları hava taşıtlarında,
Seramik ve cam yapımında,
Pil üretiminde,
Bazı lityum bileşikleri beyin ve psikolojik hastalıkların tedavisinde,
Tritium eldesinde,
Lityum tuzları desikant olarak kullanılmaktadır.
Hava ile Reaksiyonu
Lityum metali bıçak ile kesilebilecek kadar yumuşak bir metaldir. Yüzeyi parlaktır . Fakat havadaki oksijen ve nem ile teması sonucunda matlaşır. Havada yandığı zaman lityum oksit bazende lityum peroksit bileşiğini oluşturur.
4Li(k) + O2(g) à2Li2O(k)
2Li(k) + O2(g) à 2Li2O2(k)
Su ile Reaksiyonu
Lityum metalinin su ile yavaş reaksiyonunun sonucunda renksiz lityum hidroksit çözeltisi ve hidrojen gazı oluşturur. Bu çözelti baziktir. Bu reaksiyon ekzotermik bir reaksiyondur. Bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
2Li(k) + 2H2O à 2LiOH(**) + H2(g)
Halojenler ile Reaksiyonu
2Li(k) + F2(g) à LiF(k)
2Li(k) + Cl2(g) à LiCl(k)
2Li(k) + Br2(g) à LiBr(k)
2Li(k) + I2(g) à LiI(k)
Asit ile Reaksiyonu
Seyreltik sülfürik asit ile hızlı bir şekilde reaksiyona girerek hidrojen gazı ve sulu Li(I) çözeltisini oluşturur.
2Li(k) + H2SO4(**) à 2Li+(**) + SO42-(**) + H2(g)
Baz ile Reaksiyonu
Lityum metalinin su ile yavaş reaksiyonunun sonucunda renksiz lityum hidroksit çözeltisi ve hidrojen gazı oluşturur. Bu çözelti çözünmüş hidroksit nedeni ile baziktir. Bu reaksiyon ekzotermik bir reaksiyondur. Reaksiyon devam ederken hidroksit konsantrasyonu artar.
2Li(k) + 2H2O à2LiOH(**) + H2(g)
Atom numarası: 3
Atom ağırlığı: 6.941 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü beyaz,gri metalik katı
Alkali metal
s-blok elementi
Lityum ilk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir. İlk saf olarak izolasyonu ise W.T. Brande ve Humphrey Davy tarafından lityum oksitten elektroliz yolu ile gerçekleştirilmiştir.
Spodumen cevheri ,LiAl(SiO3)2, Lityum içeriği nedeniyle ticarı olarak çok önemlidir. Öncelikle 1100°C’ de a formu ısııtılarak daha yumuşak b formuna dönüştürülür. b formu sıcak sülfürik asit ile reaksiyona sokularak Li2SO4 elde edilir. Elde edilen bu çökelek çözeltiden ayrılarak Na2CO3 ile yıkanır. Böylece suda çözünmeyen LiCO3 elde edilir.
Li2SO4 + Na2CO3àNa2SO4 + Li2CO3 (katı)
Elde edilen LiCO3 çökeleği HCl ile reaksiyona sokularak LiCl elde edilir.
Li2CO3 + 2HCl à 2LiCl + CO2 +H2O
LiCl erime noktası 600°C den fazla olduğu için elektroliz ile saflaştırılması zor olduğundan LiCl (55%) ve KCl (45%) karışımı kullanılarak erime noktası 430 C’ye düşürülür. Bu karışımın elektrolizi ile Li saf olarak elde edilir.
Katot: Li+(s) + e-à Li (s)
Anot: Cl-(s) à 1/2Cl2 (g) + e
Elektronik konfigürasyonu: [He].2s1
Kabuk yapısı: 2.1
Elektron ilgisi: 59.6 kJmol-1
Elektronegatiflik: 0.98 (Pauling birimine göre)
0.89 (Sanderson elektronegatifliğine göre)
Atomik Yarıçapı:145 pm (167 pm hesaplama ile)
İyonlaşma enerjisi
I. İyonlaşma Enerjisi520.2 kJ/molII. İyonlaşma Enerjisi7298.1 kJ/molIII. İyonlaşma Enerjisi11815 kJ/mol
Oksidasyon sayısı:1
İzotopları:
İzotopYarılanma süresi6LiKararlı7LiKararlı8Li0.84 saniye9Li0.178 saniye
İndirgenme Potansiyeli:
Yağlayıcı ve alaşım sertleştirici maddelerin bileşiminde,
Alaşımları organik bileşiklerin sentezinde ve nükleer uygulamalarda
Lityum hidroksit deniz araçlarında ve denizaltılarında havadaki karbondioksiti absorbe etmek amacı ile,
Alüminyum, bakır, mangan,ve kadmiyum ile olan alaşımları hava taşıtlarında,
Seramik ve cam yapımında,
Pil üretiminde,
Bazı lityum bileşikleri beyin ve psikolojik hastalıkların tedavisinde,
Tritium eldesinde,
Lityum tuzları desikant olarak kullanılmaktadır.
Hava ile Reaksiyonu
Lityum metali bıçak ile kesilebilecek kadar yumuşak bir metaldir. Yüzeyi parlaktır . Fakat havadaki oksijen ve nem ile teması sonucunda matlaşır. Havada yandığı zaman lityum oksit bazende lityum peroksit bileşiğini oluşturur.
4Li(k) + O2(g) à2Li2O(k)
2Li(k) + O2(g) à 2Li2O2(k)
Su ile Reaksiyonu
Lityum metalinin su ile yavaş reaksiyonunun sonucunda renksiz lityum hidroksit çözeltisi ve hidrojen gazı oluşturur. Bu çözelti baziktir. Bu reaksiyon ekzotermik bir reaksiyondur. Bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
2Li(k) + 2H2O à 2LiOH(**) + H2(g)
Halojenler ile Reaksiyonu
2Li(k) + F2(g) à LiF(k)
2Li(k) + Cl2(g) à LiCl(k)
2Li(k) + Br2(g) à LiBr(k)
2Li(k) + I2(g) à LiI(k)
Asit ile Reaksiyonu
Seyreltik sülfürik asit ile hızlı bir şekilde reaksiyona girerek hidrojen gazı ve sulu Li(I) çözeltisini oluşturur.
2Li(k) + H2SO4(**) à 2Li+(**) + SO42-(**) + H2(g)
Baz ile Reaksiyonu
Lityum metalinin su ile yavaş reaksiyonunun sonucunda renksiz lityum hidroksit çözeltisi ve hidrojen gazı oluşturur. Bu çözelti çözünmüş hidroksit nedeni ile baziktir. Bu reaksiyon ekzotermik bir reaksiyondur. Reaksiyon devam ederken hidroksit konsantrasyonu artar.
2Li(k) + 2H2O à2LiOH(**) + H2(g)
